Dược sĩ tư vấn tình trạng tiêu chảy do dùng kháng sinh

Có nhiều nguyên nhân gây tiêu chảy, có thể do vi khuẩn, do virut, do nhiễm ký sinh trùng nhưng cũng có thể do dùng kháng sinh.

• Dược sĩ hướng dẫn dùng thuốc Mebendazole
• Dược sĩ cho biết những nguyên tắc khi  sử dụng vitamin hiệu quả
• Dược sĩ tư vấn và hưỡng dẫn dùng thuốc Amoxicillin + Clavulanat

Dược sĩ tư vấn tình trạng tiêu chảy do dùng kháng sinh

Tại sao khi dùng kháng sinh lại bị tiêu chảy?

Bình thường trong đường ruột luôn tồn tại một quần thể vi khuẩn lành tính với nhiều loại khác nhau. Các vi khuẩn này luôn duy trì ở thế cân bằng, nhằm tăng cường quá trình tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng, thải trừ các chất độc hại, kìm hãm và làm mất tác dụng của các vi khuẩn gây hại ở đường ruột.

Kháng sinh là một loại thuốc mà ngay ở nồng độ thấp nhất cũng có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Kháng sinh có nhiều nhóm khác nhau, trong mỗi nhóm có nhiều loại biệt dược, vì vậy khi muốn sử dụng một loại kháng sinh nào đó người thầy thuốc phải biết được kháng sinh đó thuộc nhóm nào, nhất là khi muốn kết hợp nhiều loại kháng sinh.

Khi sử dụng một hoặc nhiều loại kháng sinh mạnh có tác dụng lên nhiều loại vi khuẩn, với liều cao và kéo dài, thì các loài vi khuẩn lành tính nói trên cũng bị kháng sinh tiêu diệt, phá vỡ thế cân bằng gây ra hiện tượng loạn khuẩn ruột, do đó thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn gây bệnh có sẵn hoặc mới xâm nhập, dẫn tới chứng tiêu chảy hoặc viêm ruột do kháng sinh.

Hầu hết bất kỳ loại kháng sinh nào cũng có thể gây ra sự mất cân bằng vi khuẩn trong cơ thể, nhất là các kháng sinh phổ rộng. Các loại kháng sinh hay gây tiêu chảy nhất là ampicillin, cephalosporin, erythromycin và clindamycin.

Tiêu chảy do kháng kháng sinh và tiêu chảy do nguyên nhân khác

Phân biệt tiêu chảy do kháng kháng sinh và tiêu chảy do nguyên nhân khác

+ Hầu hết các trường hợp tiêu chảy do kháng sinh đều nhẹ với biểu hiện chính là đi ngoài phân sống, phân lỏng nhiều lần trong ngày.

+ Trong một số trường hợp suy giảm miễn dịch, trẻ suy dinh dưỡng, có bệnh lý nặng kèm theo, khi dùng kháng sinh phổ rộng, liều cao, kéo dài có thể gây ra tình trạng tiêu chảy nặng hơn, gọi là viêm đại tràng giả mạc. Trong trường hợp này, các biểu hiện có thể gặp gồm tiêu chảy, phân nhiều nước và có thể có máu; đau bụng; buồn nôn và nôn, sốt.

Làm thế nào để phân biệt được bị tiêu chảy do uống kháng sinh với bị tiêu chảy do ngộ độc thức ăn hay tiêu chảy do virut?

• Trong hầu hết các trường hợp tiêu chảy do kháng sinh là nhẹ, đặc biệt không có sốt, triệu chứng tự hết sau khi ngưng dùng kháng sinh
• Trong khi tiêu chảy do các nguyên nhân nhiễm khuẩn đều có sốt, mức độ tiêu chảy nặng hơn, kèm theo các biểu hiện khác như nôn, đau bụng.

Tuy nhiên, với các trường hợp viêm đại tràng giả mạc do kháng sinh, cần đưa trẻ đến bệnh viện và xét nghiệm phân để chẩn đoán phân biệt.

Điều trị tiêu chảy do kháng sinh như thế nào?

Theo Dược sĩ Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Với các trường hợp tiêu chảy do kháng sinh nhẹ, khi ngừng kháng sinh đang sử dụng thì triệu chứng thuyên giảm rõ rệt hoặc có thể khỏi hẳn. Trong trường hợp loạn khuẩn mà vẫn phải sử dụng kháng sinh hoặc bị loạn khuẩn nặng thì phải điều trị hỗ trợ thêm các chế phẩm vi sinh có tác dụng cân bằng lại các chủng vi khuẩn đường ruột. Tuy nhiên, với các trường hợp kết hợp với các chế phẩm vi sinh mà không có hiệu quả cần tới gặp bác sĩ để thay đổi kháng sinh khác.

Trong trường hợp tiêu chảy nặng cần tới bệnh viện để được khám và điều trị kịp thời. Một điểm cần chú ý là không sử dụng men tiêu hóa trong các trường hợp tiêu chảy do kháng sinh.

Bù nước và điện giải là vấn đề quan trọng nhất, ngay tại nhà, cần bù nước bằng dung dịch oserol. Cần chú ý pha dung dịch bù nước theo đúng hướng dẫn sử dụng, không được chia nhỏ gói oserol để pha làm nhiều lần. Dung dịch bù nước đã pha nếu quá 12 giờ mà không uống hết phải bỏ đi. Việc cho uống bù nước phải được duy trì đến khi tiêu phân sệt và dưới 3 lần mỗi ngày.

Tự mua thuốc điều trị là tình trạng hiện vẫn còn phổ biến trong cộng đồng. Chỉ cần có triệu chứng ho, hắt hơi, sổ mũi hoặc hơi sốt là người dân tự mua kháng sinh về dùng. Chính vì vậy, để hạn chế tác dụng không mong muốn của kháng sinh nói chung và loạn khuẩn ruột do kháng sinh gây ra nói riêng, trước hết cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ, không tự ý mua kháng sinh điều trị.

Một điểm quan trọng nữa là trong khi bị tiêu chảy cần duy trì chế độ ăn thích hợp. Thức ăn cần mềm và lỏng hơn bình thường, nhưng vẫn phải đủ 4 nhóm thực phẩm, ăn chia làm nhiều bữa nhỏ.

Nguồn: Dược sĩ