Nhiều trường hợp trẻ bị ngộ độc thuốc do dùng sai cách bởi chính các bậc phụ huynh không có sự hiểu biết về thuốc và liều lượng sao cho hợp lý.
- Một số loại thuốc giúp giảm tác hại của thuốc kháng sinh
- Bệnh gút và các bài thuốc Đông y điều trị hiệu quả
- Cách chữa viêm tai giữa bằng tinh dầu hiệu quả nhất
Theo nhiều Dược sĩ hiện đang công tác tại cao đẳng y dược tphcm cho biết, trẻ em đặc biệt là trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh có sự khác biệt rất lớn ở nhiều khía cạnh như: khả năng hấp thu, phân bố, chuyển hóa, thải trừ thuốc, tác dụng và độc tính của thuốc,…Vì thế, trước khi lựa chọn và cho bé dùng thuốc các bậc phụ huynh cần hỏi ý kiến của bác sĩ, dược sĩ để thuốc có thể phát huy tác dụng hiệu quả mà không gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Sau đây là những lưu ý mà dược sĩ lưu ý đến các bậc phụ huynh có trẻ nhỏ:
Chọn dạng bào chế và loại thuốc phù hợp cho trẻ em
Với đặc điểm sinh của trẻ em ở từng độ tuổi là khác nhau nên việc chọn thuốc ở dạn bào chế nào cũng cần phải thích hợp nếu không sẽ ảnh hưởng đến quá trình điều trị điệu trị kéo dài và thậm chí có thể gây ra tác dụng phụ.
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều dạng bào chế khác nhau, sử dụng dạng đường uống như: viên nén, siro, viên nang, bột, cốm pha hỗn dịch để uống…
Dược sĩ lưu ý, với những trẻ dưới 3 tuổi, những dạng thuốc lỏng (siro, dung dịch, hỗn dịch…) là dạng bào chế phù hợp với trẻ bởi nó rất dễ uống, mùi vị dễ chịu. Mẹ cần hỏi bác sĩ/ dược sĩ và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc về liều lượng dùng hợp lý không nên tự ý cho trẻ uống.
Với những loại thuốc dạng bào chế ở dạng bột, cốm,… thì nên hòa trong nước với thể tích thích hợp để thuốc có thể phát huy tác dụng tối đa.
Trẻ em trên 3 tuổi các bác sĩ tư vấn khuyến khích bé nên uống thuốc dạng lỏng. Tuy nhiên, vẫn có thể cho trẻ dùng thuốc dạng viên nén, viên nang,.. nhưng kích thước phải nhỏ bởi họng trẻ vẫn còn rất bé, rất dễ bị nghẹn nếu như viên thuốc quá to. Nếu cho trẻ dùng thuốc ở dạng viên nén cho trẻ từ 3 – 5 tuổi thì kích thước viên thuốc từ 3-5mm; từ 6-11 tuổi chọn kích thước viên từ 5-10mm, từ 12-17 tuổi, kích thước viên có thể từ 10-15mm (vì khả năng nuốt của lứa tuổi này dễ dàng hơn với những viên thuốc to).
Mẹ không nên tự ý bẻ, nghiền viên nén hay mở nang rồi chia thuốc con uống khi không có sự chỉ định của bác sĩ vì như thế trẻ rất dễ bị ảnh hưởng tác dụng phụ mà thuốc gây ra.
Một số nhóm thuốc được khuyến cáo không cho trẻ dùng bởi có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng như: Nhóm kháng sinh tetracycline làm biến màu răng vĩnh viễn, ức chế sự phát triển của xương; nhóm opiat (codein) có thể làm trẻ khó thở, thậm chí dẫn đến tử vong; phenolbarbital gây phấn khích hoặc hiếu động quá mức; corticosteroid làm trẻ chậm lớn; chloramphenicol gây hội chứng xám (nôn, nhịp thở nhanh, tím xanh, phân xanh, ngủ lịm, rồi trụy mạch và tử vong, dễ xảy ra ở trẻ em dưới 2 tuần tuổi, đặc biệt ở trẻ đẻ non); aspirin có thể gây hội chứng Reye (là bệnh tổn thương não cấp tính, gan thoái hóa mỡ đa số sau nhiễm virut cấp tính) nguy hiểm cho trẻ.
Cần có dụng cụ đo lường thuốc phù hợp
Theo tin tức y tế cho biết, hiện nay trên thị trường có bán rất nhiều loại dụng cụ đo lường thuốc vì thế các mẹ có thể dễ dàng mua về sử dụng. Bởi các dạng thuốc lỏng hiện nay đa số đều được đóng trong lọ chứa đa liều nên cần phải có dụng cụ đo thích hợp. Một số dụng cụ đo thuốc thông dụng hiện nay như:
- Cốc đong: Là dụng cụ đo lường phổ biến nhất hiện nay. Khi sử dụng cần lưu ý để vạch chia ngang tầm mắt.
- Muỗng đong: Một số trẻ uống thuốc bằng cốc đong có thể làm đổ thuốc, các mẹ có thể thay thế bằng muỗng đong. Cách sử dụng muỗng đong cũng tương tự như cốc đong. Hiện nay, trên thị trường có 2 loại muỗng đong: muỗng đong thông thường với các thể tích cố định và muỗng đong có phần thân để đong thể tích chính xác hơn.
- Ống nhỏ giọt và bơm tiêm qua miệng: Những dụng cụ này thường không đi kèm với thuốc và được sử dụng trong trường hợp phải lấy một liều chính xác đặc biệt là đối với các thuốc có thời gian điều trị ngắn, dùng cho trẻ sơ sinh. Với dụng cụ này được thiết kế với bộ phận điều chỉnh nối đặc biệt phù hợp ở trên lọ thuốc để dễ rút dung dịch thuốc ra khỏi lọ bằng ống tiêm.
Lưu ý: chỉ sử dụng những ống tiêm được thiết kế chuyên biệt cho phép sử dụng để uống thuốc. Không nên dùng bơm kim tiêm thông thường để lấy thuốc cho trẻ uống.
Lưu ý khi cho trẻ uống dạng thuốc lỏng
Các mẹ nên lưu ý, không được dùng các dụng cụ gia đình để đo thuốc dạng lỏng. bởi những dụng cụ này không có kích thước đồng nhất và nó dễ gây ra việc lấy quá nhiều hoặc quá ít thuốc để dùng dẫn tới liều lượng không phù hợp, bệnh lâu khỏi (do dùng thuốc không đủ liều) hoặc trẻ sẽ bị ngộ độc (do quá liều).
- Không bao giờ cho phép trẻ uống trực tiếp thuốc từ chai thuốc.
- Không bơm trực tiếp thuốc xuống cổ họng trẻ mà bơm từ từ vào khoảng trống giữa lưỡi và má để tránh làm trẻ sặc.
- Cần kiểm tra các ký hiệu đơn vị đánh dấu trên cốc phù hợp với liều lượng thuốc bạn cần dùng. Đơn vị tính có thể là milliliter (ml), muỗng cà phê (tsp) hoặc muỗng canh (Tbsp).
- Nên cho trẻ uống thuốc bằng cách uống từng ngụm nhỏ.
- Sau khi sử dụng, các dụng cụ phải được rửa và bảo quản ở nơi sạch sẽ.
Chúc các bạn mỗi ngày luôn vui khỏe!