Mối nguy hại không ngờ tới của việc thừa vitamin, khoáng chất

Th4 09, 2018Dược Sĩ Tư Vấn0Like

(1 votes, average: 5,00 out of 5)

Chia sẻ:

Hiện nay việc sử dụng vitamin và khoáng chất một cách tràn lan đã và đang gây ra những mối đe dọa không tốt cho sức khỏe của cộng đồng.

Thừa vitamin và chất khoáng cũng gây nên những hậu quả nghiêm trọng

Với tâm lý của người bệnh coi vitamin và khoáng chất là thuốc bổ nên đã xảy ra tình trạng lạm dụng dẫn đến thừa vitamin và khoáng chất ảnh hưởng không nhỏ đối với sức khỏe.

Nguyên nhân thừa vitamin khoáng chất

Theo chuyên gia Truong Cao dang Duoc Sai Gon cho biết có rất nhiều nguyên nhân gây thừa vitamin khoáng chất cụ thể:

1.1. Do lạm dụng vitamin và chất khoáng dưới dạng thuốc

Đây là nguyên nhân hàng đầu hay gặp nhất. Cần nhắc lại rằng những người khỏe mạnh, không có rối loạn hấp thu và ăn với chế độ ăn đủ các chất thì không bao giờ phải dùng thêm vitamin hoặc chất khoáng dưới dạng thuốc. Nếu những đối tượng này thường xuyên uống vitamin, đặc biệt là vitamin tan trong dầu (A, D) thì dễ gặp các rối loạn do thừa. Bổ sung iod dưới dạng thuốc (tiêm dầu Lipiodol) hiện tại không áp dụng để bù khi thiếu iod nữa cũng do dễ gây thừa. Biện pháp bổ sung iod bằng cách trộn vào muối ăn an toàn hơn. Sắt và calci cũng hay bị lạm dụng liều cao.

Hậu quả:

Trẻ em dưới 4 tuổi thường xuyên uống vitamin A có hàm lượng >5.000 đvqt/ngày có thể bị ngộ độc mạn tính với triệu chứng đau xương, ban đỏ, viêm da tróc vẩy, viêm miệng…

Liều vitamin A > 100.000 đvqt/ngày có thể gây phồng thóp, co giật, tăng áp lực sọ não ở trẻ nhỏ.

Phụ nữ có thai dùng kéo dài > 5.000 đvqt/ngày trong khi vẫn ăn uống đầy đủ và hấp thu tốt sẽ có nguy cơ thừa vitamin A, gây quái thai.

Vitamin C tuy thuộc nhóm tan trong nước nhưng khi dùng thường xuyên, đặc biệt ở liều cao cũng gây không ít tai biến: ỉa chảy, loét đường tiêu hóa, viêm đường tiết niệu, và đặc biệt là sỏi thận (tỷ lệ gặp cao ở bệnh nhân có tiền sử bệnh này). Dạng tiêm tĩnh mạch gây giảm sức bền hồng cầu, rút ngắn thời gian đông máu…

Các chế phẩm vitamin B (hỗn hợp 3B) liều cao gây từa vitamin B6 với các biểu hiện rối loạn thần kinh cảm giác, thừa vitamin B₁₂ với triệu chứng thừa cobalt gây tăng sản tuyến giáp, bệnh cơ tim và tăng hồng cầu quá mức.

Bổ sung vitamin chất khoáng vừa phải để có một cơ thể khỏe mạnh

1.2. Thừa do ăn uống

Có một số tài liệu mô tả hiện tượng từa vitamin A, thậm chí cả ngộ độc của thổ dân phương bắc (gần Bắc cực) do ăn gan gấu trắng. Thừa beta-caroten do ăn kéo dài những thực phẩm giàu chất này thể hiện bằng hiện tượng nhuộm vàng da, nhờ đó những trường hợp này ít nguy hiểm vì người sử dụng tự động bỏ thức ăn đó. Nói chung, thừa vitamin do ăn uống ít gặp vì cơ thể có cơ chế tự điều chỉnh trong quá trình hấp thu qua đường tiêu hóa.

Biện pháp tránh thừa vitamin và chất khoáng

Vì hiện tượng thừa đa phần do sử dụng các chất này dưới dạng thuốc không hợp lý, do đó các Dược sĩ tư vấn cũng đã đưa ra cho chúng ta những kiến thức về sử dụng nhóm thuốc này để góp phần nâng cao tính an toàn trong điều trị.

– Thận trọng khi sử dụng các chế phẩm có hàm lượng lớn hơn 5 lần nhu cầu hàng ngày. Loại này thường gặp với hỗn hợp vitamin nhóm B (B₁, B₆ và B₁₂) hoặc các công thức dùng với tác dụng chống lão hóa (anti-oxidant).

– Nếu biết đích xác thiếu vitamin hoặc chất khoáng nào thì tốt nhất nên dùng dạng đơn lẻ để tránh hiện tượng thừa các chất khác, đặc biệt các vitamin tan trong dầu và chất khoáng. Các công thức phối hợp nên dành cho các trường hợp thiếu do rối loạn hấp thu, do ốm kéo dài (ví dụ ung thư).

– Chọn lựa thuốc ở dạng hỗn hợp vitamin và chất khoáng phải phân biệt các công thức dành cho trẻ dưới 1 tuổi, cho trẻ dưới 4 tuổi và cho người lớn.

– Trong nuôi dưỡng nhân tạo hoàn toàn ngoài đường tiêu hóa, việc bổ sung vitamin là bắt buộc để duy trì khả năng chuyển hóa các chất nhưng liều lượng chất cần đưa phải được tính toán dựa trên tình trạng bệnh lý của từng bệnh nhân. Có thể dùng những ống hỗn hợp vitamin đóng sẵn hoặc lấy riêng lẻ từng chất rồi phối hợp theo tỷ lệ mong muốn.

– Dược sĩ cũng khuyên các bệnh nhân thẩm tích máu chỉ nên bổ sung hỗn hợp vitamin tan trong nước vì trong trường hợp này vitamin tan trong dầu không bị mất trong quá trình thẩm tích.

– Đường đưa thuốc ưu tiên trong mọi trường hợp là đường uống vì tránh được nguy cơ thừa nhờ quá trình tự điều chỉnh khi hấp thu. Đường tiêm chỉ dùng trong trường hợp cơ chế hấp thu qua ống tiêu hóa bị tổn thương (nôn nhiều, ỉa chảy…) hoặc khi cần bổ sung gấp vi chất, trong nuôi dưỡng nhân tạo ngoài đường tiêu hóa.